- Γιατί δεν υπάρχει καμία άλλη παρέμβαση για τον αυτισμό που να έχει τόσες αποδείξεις, βασισμένες σε επιστημονικά στοιχεία, για την αποτελεσματικότητά της, από την Εφαρμοσμένη Ανάλυση Συμπεριφοράς (ΑΒΑ).
Εκατοντάδες άρθρα με επιστημονική εγκυρότητα, δημοσιευμένα στο επιστημονικό περιοδικό Ανάλυσης Συμπεριφοράς (Journal of Applied Behaviour Analysis), αλλά και σε άλλα επιστημονικά περιοδικά, παρουσιάζουν επιτυχημένες παρεμβάσεις βασισμένες στην Ανάλυση Συμπεριφοράς, για παιδιά με αυτισμό. Επίσης, το βιβλίο της Catherine Maurice, “Άσε με να ακούσω τη φωνή σου”, (Let me hear your voice), που περιγράφει την επιτυχία που είχαν παρεμβάσεις ΑΒΑ, μέσα από τα μάτια μιας μητέρας παιδιών με αυτισμό, έχει βοηθήσει ακόμα πιο πολύ και από επιστημονικά άρθρα στο να κατανοήσουν οι γονείς πόσο πολύ μπορεί να βοηθήσει η Ανάλυση Συμπεριφοράς τα παιδιά τους. Η συγκεκριμένη μητέρα περιγράφει στο βιβλίο της, πώς τα παιδιά της, με παρεμβάσεις ΑΒΑ, απέκτησαν τόσες δεξιότητες, που στο τέλος δεν πληρούσαν τα κριτήρια για διάγνωση αυτισμού. Και ενώ η έρευνα έχει δείξει ότι μόνο μερικά παιδιά με αυτισμό, λαμβάνοντας έγκαιρη, εντατική παρέμβαση, από σωστά εκπαιδευμένους θεραπευτές, βασισμένη στην Ανάλυση Συμπεριφοράς, μπορούν να αποκτήσουν όσες δεξιότητες χρειάζεται για να παρακολουθήσουν επιτυχημένα τυπικά σχολεία χωρίς επιπρόσθετη βοήθεια, η επιτυχία της παρέμβασης έχει και άλλη μια ερμηνεία. Η ΑΒΑ μπορεί λοιπόν να οδηγήσει σε επιτυχημένη παρέμβαση, καθώς μπορεί να βοηθήσει κάθε παιδί με αυτισμό να μάθει πολύ σημαντικές για τη ζωή του δεξιότητες που θα βοηθήσουν τη ποιότητα της ζωής του. Για παράδειγμα, ένα παιδί με αυτισμό μπορεί με σωστή συμπεριφορική παρέμβαση να μάθει να είναι πιο ανεξάρτητο, να μπορεί να επικοινωνήσει με επιτυχία, να μπορεί να κοιμηθεί το βράδυ, να χρησιμοποιήσει τη τουαλέτα, ακόμα και να μάθει δεξιότητες για να ασκήσει κάποιο επάγγελμα ανάλογα με τις δεξιότητες του κάθε ατόμου.
2. Γιατί αντιμετωπίσει τα άτομα με αυτισμό με σεβασμό.
Και ενώ θα έπρεπε να είναι δεδομένο ότι κάθε άτομο αξίζει το σεβασμό, δυστυχώς αυτό δεν ισχύει πάντα στην πραγματικότητα. Υπάρχουν συχνά οι απόψεις ότι ένα παιδί με αυτισμό δεν μπορεί να μάθει. Πολλές φορές τα άτομα με αυτισμό έχουν χαρακτηριστεί “περίεργα” και “διαφορετικά” από το κανονικό, μη αναγνωρίζοντας ότι όλα τα άτομα με αυτισμό έχουν τα ίδια δικαιώματα με κάθε άνθρωπο. Η συμπεριφορική επιστήμη σέβεται τη διαφορετικότητα των ατόμων με αυτισμό αλλά και αναγνωρίσει ότι ,όπως κάθε άνθρωπος, έχουν δυνατότητα να μάθουν δεξιότητες σημαντικές για τη ζωή τους.
3. Γιατί βοηθά τους γονείς να καταλάβουν και να υποστηρίξουν κατάλληλα τα παιδιά τους.
Όλοι οι γονείς θέλουν να βοηθήσουν τα παιδιά τους να φτάσουν στο πλήρες δυναμικό τους. Και ενώ ο κάθε γονιός νευροτυπικού παιδιού μπορεί να το κάνει αυτό αναγνωρίζοντας τη κλήση του παιδιού και παρέχοντας του τη κατάλληλη εκπαίδευση και κίνητρα για να τo πετύχει, για έναν γονέα παιδιού με αυτισμό, η διαδικασία αυτή είναι πιο περίπλοκη. Για παράδειγμα, ένα γονέας παιδιού με αυτισμού, πολλές φορές, γνωρίζει ότι για το παιδί του είναι πιο περίπλοκο να μάθει να επικοινωνεί ¨τα θέλω του” και ότι θα πρέπει να διδαχτεί την επικοινωνία με τρόπο λίγο διαφορετικό, αναλυτικό και σταδιακό. Η Ανάλυση Συμπεριφοράς μπορεί λοιπόν να βοηθήσει τους γονείς να πραγματοποιήσουν με μεγαλύτερη ασφάλεια και σιγουριά το έργο τους, καθώς τους επιτρέπει να “μετρήσουν” τη πρόοδο του παιδιού τους, σε κάθε τομέα, διασφαλίζοντας ότι κάνουν ότι καλύτερο μπορούν για να αποκτήσει το παιδί τους τις δεξιότητες που μπορεί.
4. Γιατί μπορεί να τους διδάξει πρακτικές δεξιότητες σημαντικές για τη ζωή τους (όπως να χρησιμοποιούν τη τουαλέτα και να κοιμούνται το βράδυ).
Η Ανάλυση Συμπεριφοράς μπορεί να βοηθήσει παιδιά με αυτισμό να αποκτήσουν δεξιότητες πολύ σημαντικές για τη ζωή τους, όπως να χρησιμοποιούν την τουαλέτα και να κοιμούνται το βράδυ. Και ενώ ένας αναλυτής συμπεριφοράς μπορεί να δημιουργήσει προγράμματα κατάλληλα για αυτούς τους στόχους, η συμβολή των γονιών στην επιτυχία αυτών των προγραμμάτων είναι καθοριστική, δεδομένου ότι πρόκειται για επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές στη καθημερινότητα των παιδιών, τις οποίες οι γονείς έχουν περισσότερες ευκαιρίες να παρακολουθήσουν, από ότι ο κάθε θεραπευτής. Σε αυτή τη περίπτωση, η συλλογή δεδομένων, βασισμένη στο πρόγραμμα Ανάλυσης Συμπεριφοράς, βοηθά τους γονείς να συλλέξουν τις πληροφορίες που χρειάζονται για να πετύχουν τα παραπάνω προγράμματα και να μάθουν τα παιδιά τις παραπάνω δεξιότητες.
5. Γιατί είναι κάθετα αντίθετη στις “ μικρές προσδοκίες”.
Δυστυχώς, πολλές φορές στην εκπαίδευση, και όχι μόνο, συναντάμε την άποψη ότι θα πρέπει να αποδεχτούμε ότι ένα παιδί έχει αυτισμό και επομένως να έχουμε “μικρές προσδοκίες” για ότι μπορεί να καταφέρει και να μάθει. Η αποδοχή της διαφορετικότητας δεν σημαίνει αποδοχή ότι το παιδί με αυτισμό δεν μπορεί να μάθει. Αντιθέτως, σημαίνει να αποδέχεσαι ότι παρόλο τις δυσκολίες και την ανάγκη διαφοροποίησης πχ. της εκπαίδευσης, ένα παιδί μπορεί πάντα να μάθει, με τον κατάλληλο, για αυτό, τρόπο. Και με τη βοήθεια του ΑΒΑ κάθε παιδί μπορεί να μάθει με μεθοδικότητα πολλές δεξιότητες.
6. Γιατί μπορεί να τους διδάξει κοινωνικές δεξιότητες και να τους βοηθήσει να κάνουν φίλους.
Για τα παιδιά με αυτισμό που έχουν κατακτήσει δεξιότητες επικοινωνίας, η συμπεριφορική παρέμβαση μπορεί να τους βοηθήσει να αποκτήσουν δεξιότητες απαραίτητες για να αλληλοεπιδρούν με συνομηλίκους τους. Η αλήθεια είναι, ότι ακόμα και αν για ένα παιδί στο φάσμα του αυτισμού η λεκτική επικοινωνία αποτελεί μια πρόκληση, μπορεί και πάλι να μάθει να αλληλοεπιδρά με άλλα παιδιά μέσα από δραστηριότητες που προτιμά, αναπτύσσοντας κοινωνικές δεξιότητες π.χ. να μοιράζεται παιχνίδια, να παίζει παιχνίδια με μπάλα με άλλα παιδιά κτλ.
7. Γιατί εστιάζει στις δυνατότητες και τις προτιμήσεις του κάθε παιδιού.
Για κάθε παιδί, και ακόμα περισσότερο για κάθε παιδί με αυτισμό, η αποτελεσματική διδασκαλία οποιοδήποτε στόχου έχει να κάνει με το πως μπορούμε να βρούμε το κατάλληλο κίνητρο για το παιδί. Οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί, παρατηρούν τα ενδιαφέροντα των παιδιών, για να μη χάσουν ευκαιρία μάθησης. Όταν βρίσκεις κάτι που αρέσει στο μαθητή σου, μπορείς να το χρησιμοποιήσεις ως κίνητρο για να μάθει δεξιότητες. Η Ανάλυση Συμπεριφοράς μας μαθαίνει λοιπόν πως να λαμβάνουμε υπόψη τις προτιμήσεις των μαθητών για να κάνουμε τη μάθηση πιο ενδιαφέρον για αυτούς και επομένως πιο αποτελεσματική. Όταν βλέπεις τα πράγματα μέσα από μια οπτική που σου επιτρέπει να βρίσκεις δυνατότητες πίσω από τις δυσκολίες, μπορείς να σκεφτείς “Πώς μπορώ να χρησιμοποιήσω αυτή τη προτίμηση του παιδιού? Τί μπορώ να κάνω για να είναι πιο ενδιαφέρον, για το μαθητή, το μάθημα?
8. Γιατί μπορεί να διδάξει τους γονείς πως να αντιδρούν σε διάφορες συμπεριφορές του παιδιού.
Είναι πολύ σημαντικό οι γονείς να μπορούν να εφαρμόζουν συμπεριφορικές αρχές και τεχνικές αντιμετώπισης συμπεριφορών στο σπίτι. Με αυτό το τρόπο μαθαίνουν στα παιδιά να γενικεύουν τις δεξιότητες τους σε όλα τα περιβάλλοντα, ακόμα και στο σπίτι και να μη χάνουν δυνατότητες μάθησης αλλά διευκολύνουν και τη καθημερινότητά τους.
9. Γιατί μπορεί να τους βοηθήσει να μάθουν να είναι όσο πιο ανεξάρτητα γίνεται ως ενήλικες.
Η Ανάλυση Συμπεριφοράς μπορεί να διδάξει στα παιδιά να μάθουν δεξιότητες που θα αυξήσουν την ανεξαρτησία τους και θα τους βοηθήσει να γίνουν όσο πιο ανεξάρτητοι ενήλικες γίνεται. Διδάσκοντας δεξιότητες που επιτρέπουν στα παιδιά με αυτισμό να συμμετέχουν στη κοινωνία, τους βοηθάμε να αποκτήσουν ένα δίκτυο σχέσεων στο οποίο μπορούν να στηριχθούν, αν χρειαστεί.
10. Γιατί τους μαθαίνει να είναι οι καλύτεροι “συνήγοροι” του εαυτό τους.
Όσο και αν η συγκεκριμένη δεξιότητα φαντάζει κατάλληλη για άτομα με άριστη λεκτική επικοινωνία, μπορεί να γίνει δυνατή για όλους με την γενική απόκτηση δεξιοτήτων. Όταν ένα παιδί δείχνει στους άλλους τις ικανότητες του, δείχνει αυτόματα και τι είναι ικανό να πετύχει, παρά την οποιαδήποτε διάγνωση. Η Ανάλυση Συμπεριφοράς μας δείχνει τον δρόμο για την απόκτηση δεξιοτήτων.
Κάθε παιδί αξίζει την ευκαιρία να δείξει τι μπορεί να καταφέρει, κάθε παιδί αξίζει να μάθει όλα όσα μπορεί να μάθει. Κάθε παιδί με αυτισμό αξίζει αποτελεσματική παρέμβαση με βάση την Ανάλυση Συμπεριφοράς, και είναι στο χέρι των γονιών, των εκπαιδευτικών, των θεραπευτών και όλου του κράτους, να διασφαλίσουν ότι τα παιδιά με αυτισμό θα πάρουν ότι τους αξίζει.
Το παραπάνω κείμενο είναι βασισμένο στο άρθρο “ The top 10 reasons children with autism deserve ABA” (Mary Beth Walsh).
